Panie Marszałku! Wysoka Izbo!
Wydarzenia ostatnich dni przypomniały mi najgorsze wspomnienia z 1997 r., kiedy to Wrocław nawiedziła powódź 1000-lecia, a ja jako młody człowiek, wraz z wieloma wrocławianami, brałem udział w ratowaniu miasta. Wtedy się nie udało, ale nie to było najgorsze. Najgorsze było to, co przyszło do nas później. Kiedy zgasła światła reflektorów, kiedy przyszło nam się zmagać z tymi wydarzeniami na co dzień. Dziś nauczony tym doświadczeniem, będą pracował nad ulepszeniem tej ustawy z innej perspektywy.
Dobrze, że ta ustawa jest procedowana niezwłocznie po tych wydarzeniach, ponieważ decyzje podejmowane w sprawie odbudowy zalanych obszarów, muszą zapadać szybko. Potrzebne też jest szybkie działanie, gdyż zastanie nas jesień, a to oznacza chłodne dni i zimne noce. A jest to niezwykle niekorzystne dla przywracania do użytku zalanych mieszkań i domów.
1000 zł bezzwrotnej pomocy na osuszanie
Osuszanie wymaga nie tylko sprzętu, ale i dużo energii elektrycznej, a to jest znaczący koszt dla każdej rodziny. Dlatego ta ustawa przyznaje każdemu gospodarstwu rodzinnemu, które będzie osuszało swoje 4 kąty po 1000 zł bezzwrotnej pomocy. Jest to kwota niezależna od udzielanej pomocy bieżącej, w wysokości 2000 zł i 8000 zł pomocy, a która już w znacznej części już została wypłacona.
Dotacje dla podmiotów ochrony zdrowia
Zaraz po działaniach mających na celu przywrócić funkcjonalność zalanych budynków, konieczna jest pomoc w ochronie zdrowia. Ustawa przewiduje zapisy takie jak dodanie przepisu o dotacji, dla podmiotów leczniczych, które zostały dotknięte powodzią, aby mogły odtworzyć środki trwałe. A także dodaje przepis, który pozwala na zawieranie umów ze świadczeniobiorcami w trybie pozakonkursowym, w sytuacji zwiększenia potrzeb zdrowotnych, których nie można było przewidzieć. Zmiana będzie stosowana od 16 września 2024 r.
Pomoc psychologiczna
Powódź pozostawia traumę, z którą nie wszyscy są potrafią sobie poradzić. Dlatego też zadbaliśmy też o uproszczone zasady w dostępie do świadczeń psychologicznych dla osób dorosłych, poszkodowanych w wyniku powodzi. Proponujemy dodanie przepisu, o tym, iż skierowanie od lekarza w tym zakresie nie będzie wymagane. To także szczepienia dla osób, które na terenach po powodziowych wykonują ciężką pracę, związaną z odgruzowywaniem tego, co zostało po powodzi.
1000 zł wyprawki szkolnej
Ta ustawa wprowadza również zmiany w edukacji, wprowadzając świadczenie zasiłku losowego na cele edukacyjne w wysokości 1000 zł dla dzieci i uczniów. Te środki będzie można wykorzystać na zakup książek, przyborów szkolnych oraz innych podstawowych rzeczy, które dzieci straciły podczas tej powodzi.
Zniesienie limitów uczniów
Drugim elementem jest zapewnienie dostępności miejsc edukacji na terenach powodziowych, oznacza to tymczasowe zniesienie limitu uczniów w klasie oraz uwolnienie limitów liczebności oddziałów w przedszkolach i szkołach podstawowych, w oddziałach przedszkolnych oraz klasach 1-3. Pozwoli to organom prowadzącym uzupełnić liczbę miejsc wychowywania przedszkolnego oraz spełniania obowiązku szkolnego, do czasu unormowania się sytuacji w organizacji sieci przedszkoli i szkół na terenach dotkniętych powodzią. A tworzenie tymczasowych miejsc nauki odbywać się będzie w ramach uproszonej procedury.
Laptopy dla placówek edukacyjnych
Ministerstwo Cyfryzacji wesprze placówki edukacyjne sprzętem teleinformatycznym, przede wszystkim laptopami w liczbie blisko 20 tysięcy sztuk.
20 dni urlopu na uporządkowanie gospodarstw domowych
Osoby, które zostały zalane będą mogły skorzystać do 20 dni urlopu, który będzie płatny w 100 procentach, na okoliczność uporządkowania swoich gospodarstw domowych.
Jednorazowy dodatek dla pracowników pomocy socjalnej
Ustawa ta również docenia pracowników sfery socjalnej, tych którzy teraz pracują ponad swoje siły, często po kilkanaście godzin dziennie. Na zalanych terenach pracuje ponad 3500 takich osób, ustawa ta przewiduje jednorazowy dodatek dla tych pracowników.
Darmowa pomoc prawna
To co jest ważne dla osób na zalanych terenach, to pomoc prawna w wielu obszarach. Każde działanie wymaga znajomości wielu przepisów, czy to dotyczących odszkodowania, czy też pozyskania środków na odbudowę. Projekt zakłada wprowadzenie nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego, na zasadach opisanych w ustawie z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej.
Budowa lub remonty mieszkań dla powodzian
W zakresie infrastruktury ustawa w celu szybkiego przywrócenia użytkowania budynków wielorodzinnych zapewnia finansowanie realizowanych przez samorządy przedsięwzięć, polegających na tworzeniu nowych oraz odwietrzeniu zniszczonych lokali mieszkalnych dla powodzian. Przewidziano finansowanie nawet do 100 procent kosztów przedsięwzięcia.
Wsparcie dla kredytobiorców
Ustawa też wspomaga też te osoby, które skredytowały zakup mieszkania lub domu. Poszkodowany, który jest kredytobiorcą będzie mógł wystąpić z wnioskiem o wsparcie do Banku Gospodarstwa Krajowego. Wsparcie przewidziano na okres 12 miesięcy w spłacie rat odsetkowych i kapitałowych.
Odbudowa infrastruktury
Infrastruktura drogowa i kolejowa - samorządy będą musiały się zmierzyć z wielkim przedsięwzięciem, w tym zakresie wsparcie w realizacji tego zadania przewiduje opłacenie nawet do 100 procent kosztów. Dotychczas było to 80 procent, ale samorządy ucierpiały przez powódź tak bardzo, że środków na wkład własny nie posiadają.
Naprawa lub odbudowa obiektów sportowych
Podam jeden przykład, który miał miejsce na Dolnym Śląsku. Na dwa tygodnie przed powodzią, w małej miejscowości, zostało otwarte boisko, które kosztowało kilkaset tysięcy złotych. Po powodzi nie zostało nic. Nie ma ani boiska, ani szatni… Dlatego też w tej ustawie znajdą się też zapisy, które pozwolą na szybką odbudowę obiektów sportowych zniszczonych lub uszkodzonych w wyniku klęski żywiołowej. Środki będą pochodzić ze środków Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej, można z niego pozyskać nawet do 100 procent wartości inwestycji.
Przepisy to jedno, a życzliwość i współpraca to drugie. Apelujemy, aby współpraca na wszystkich szczeblach przebiegała płynnie oraz z życzliwością do osób, które się o pomoc zwracają.
Klub Lewicy rekomenduje skierowanie ustawy do pracy w komisjach.
Arkadiusz Sikora, poseł
Sejm, 26 września 2024 r.
Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi oraz niektórych innych ustaw