Strategia mieszkaniowa dla Polski
- Budownictwo komunalne na nowych zasadach
- Więcej środków na odbudowę zasobu komunalnego
- Ograniczenie prywatyzacji mieszkań komunalnych
- Poprawa zasobu komunalnego, racjonalne gospodarowanie istniejącym zasobem
- Rozwój sektora najmu społecznego dzięki aktywnej polityce mieszkaniowej gmin
- Reforma polityki czynszowej samorządów
- Mieszkania dla osób z luki czynszowej
- Fundusz Budownictwa Społecznego
- Tanie kredyty na budowę dostępnych mieszkań na wynajem
- Obniżka partycypacji lokatorskiej
- Centralna Ewidencja Lokali (CEL)
- Samorządowy podatek od pustostanów
- Regulacja najmu krótkookresowego
- Rozwój spółdzielczości mieszkaniowej
- Demokratyzacja spółdzielczości
- Tanie kredyty na budowę mieszkań lokatorskich
- Grant państwowy na budowę mieszkań lokatorskich (wprost kierowany do Spółdzielni Mieszkaniowych)
- Pakiet dla kupujących mieszkanie własnościowe
- Preferencyjne kredyty dla kooperatyw mieszkaniowych
- Walka ze spekulacją - podatek antyfliperski
- Rozwój programów systematycznego oszczędzania na cele mieszkaniowe
- Sprzeciw wobec próbom pogorszenia jakości nowo powstających osiedli deweloperskich
- Kredyty hipoteczne tylko ze stałą stopą oprocentowania
- Jednolity wzorzec umowy kredytu hipotecznego
Kompleksowa strategia mieszkaniowa
Lewica wraz ze swoimi ekspertami przygotowała kompleksową strategię mieszkaniową dla Polski. 4 z 5 tych komponentów stawia, zgodnie z naszych przekonaniem na najem, zwłaszcza ten długo terminowy. Nie zapomnieliśmy też o osobach, które są zdeterminowane kupić mieszkanie i również w tym obszarze proponujemy przepisy, które mają cywilizować rynek własnościowy.
Prace legislacyjne
Prace nad przygotowaniem konkretnych przepisów do tych 5 obszarów mają się zakończyć w przyszłym roku, aby weszły w życie począwszy od 2026 r. Ratunkowe przepisy są już gotowe, przygotował je mój poprzednik w ministerstwie rozwoju i technologii Krzysztof Kukucki, które dotyczą zwiększenia limitu wydatków na budownictwo społeczne i komunalne na 2025 r., konsumpcji środków z KPO, przedłużenia preferencyjnego finansowania dla TBS-ów na kolejne lata, ponieważ ten program kończy się w roku bieżącym; a także te, które pozwalają funkcjonować społecznym agencjom najmu, czy też pozwalające wnosić grunty do spółek budownictwa społecznego. Mamy nadzieję, że te przepisy ratunkowe zostaną przyjęte bez niepotrzebnej zwłoki, która na rynku mieszkaniowym może spowodować perturbacje.
Mieszkania komunalne
Pierwszy komponent Strategii Mieszkaniowej dla Polski dotyczy mieszkań komunalnych i socjalnych, w których czynsz jest najniższy i w tym zakresie proponujemy skokowe zwiększenie wydatków na ten cel. W ramach już funkcjonujących programów budownictwa społecznego, którego operatorem jest BGK, znajdują się programy skierowane na remonty pustostanów i modernizację kamienic, ale też na budowę nowych mieszkań. Mówimy dajemy, ale i oczekujemy od gmin pozyskujących takie środki, bardzo racjonalnego gospodarowania zasobem oraz dbania o to, aby nie było pustostanów. Po drugie, chcielibyśmy wprowadzić taki lewar – chcesz wybudować dodatkowe mieszkanie ze środków publicznych, to wyciągnij z rynku prywatnego także mieszkanie, np. poprzez społeczną agencję najmu, za mieszkanie za grunt, czy też w ramach zintegrowanych planów inwestycyjnych oraz kontraktów urbanistycznych. W ramach mieszkań komunalnych chcemy także poprawy efektywności energetycznej budynków, abyśmy nie mieli do czynienia z ubóstwem energetycznym. Chcemy dbać o stabilność stawki czynszu, ale nie dla osób, które zarabiają dużo. Poprzez te działania chcemy doprowadzić do sytuacji, w której 20 procent nowo wybudowanych mieszkań, będzie mogło być wynajmowane po stawkach zbliżonych do rynkowych, aby dać środki samorządom, ale też doprowadzić do miksu społecznego, który jest niezwykle dla nas ważny. Za ten komponent na Lewicy będzie odpowiadać minister Karolina Zioło-Pużuk, która jest jednocześnie radną m.st. Warszawy, gdzie jest wiele do zrobienia w tym zakresie.
Społeczne inicjatywy mieszkaniowe
Społeczne inicjatywy mieszkaniowe, czyli TBS-y oraz w pewnym zakresie spółdzielnie mieszkaniowe. Proponujemy wprowadzenie swoistej rewolucji, ponieważ chcemy stworzyć Fundusz Budownictwa Społecznego, który będzie oferował bezzwrotne granty na sfinansowanie mieszkań dla osób z luki czynszowej oraz środki pożyczkowe na nisko oprocentowane kredyty. W tym segmencie proponujemy wprowadzenie prostej zasady - 1 zł przeznaczone dzisiaj do jakiejkolwiek akcji kredytowej na zakup mieszkań, będzie musiało się wiązać z przeznaczeniem 1 zł na fundusz budownictwa społecznego. W 2025 r. na „Kredyt 2 procent”, który został uruchomiony przez naszych poprzedników, wydamy około 1,6 mld zł. To jest centralny punkt tego programu, dlatego też za jego realizację będzie odpowiadała przewodnicząca KP Lewica Anna-Maria Żukowska.
Centralna Ewidencja Lokali
Nie można realizować odpowiedzialnej polityki mieszkaniowej bez danych, a dziś ich brakuje. Chcemy stworzyć Centralną Ewidencję Lokali, w której będziemy mieli informacje na temat wykorzystania każdego z lokali mieszkaniowych, mówimy więc także o lokalach prywatnych. Te dane pozwolą nam prowadzić odpowiedzialną politykę regionalną, dzięki danym będziemy mogli przekazać kompetencje samorządom do wprowadzenia ewentualnego podatku od pustostanów. Rejestr będzie potrzebny również do regulacji najmu krótkoterminowego. Za ten komponent będzie odpowiadała posłanka Daria Gosek-Popiołek.
Spółdzielczość
W Polsce działa 3,5 tysiąca spółdzielni mieszkaniowych i byłoby nieroztropnym, gdybyśmy nie sięgnęli po te zasoby. Chcemy uruchomić dobre programy budownictwa mieszkaniowego, realizowane właśnie przez spółdzielnie, które będą skierowane na mieszkania lokatorskie, a nie własnościowe. Jeżeli w uruchomimy duże środki, to znów powiemy, że dajemy, ale wymagamy. Będziemy oczekiwali od spółdzielni, aby zdemokratyzowały proces zarządzania tego typu podmiotami, aby nie wywoływało ono emocji, które dziś się pojawiają. Nad tym komponentem piecze będzie sprawował Łukasz Michnik, rzecznik prasowy Nowej Lewicy.
Mieszkania własnościowe
Nie chcemy przekonywać Polki i Polaków, aby rezygnowali z własności, ale chcemy im dać wybór. Więc jeżeli zdecydują się na zakup lokalu, to chcemy im zabezpieczyć uczciwą cenę, a nie tę spekulacyjną. Wracamy do pomysłu podatku fliperskiego, ale inaczej skonstruowanego w stosunku do poprzedniej propozycji, ale będzie oparte na konstrukcji podatku dochodowego. Chcemy dbać o jakość, czyli wprowadzić przepisy, które będą walczyć z patodwewloperką. Pragniemy również zaproponować, aby kredyty mieszkaniowe hipoteczne funkcjonowały tylko i wyłącznie w oparciu o stałą stopę procentową. Co więcej, aby umowa kredytowa funkcjonowała w oparciu o jednolity wzorzec dokumentu. Aby ktoś kto decyduje się na kredyt hipoteczny, mógł ze spokojem ją podpisać. Państwo musi zadbać o to, aby kredytobiorca nie płacił więcej niż powinien. Za ten komponent będzie odpowiedzialna posłanka Dorota Olko.
Tomasz Lewandowski, wiceminister rozwoju i technologii
Mieszkanie prawem, nie towarem
Mieszkanie prawem, nie towarem - to hasło jest nadal dla nas ważne i nie odejdziemy od niego. To prawo może być realizowane w różny sposób, a dla nas wciąż najważniejsza jest budowa tanich mieszkań na wynajem, aby zagospodarowywać pustostany, aby nie wprowadzać rozwiązań typu „Kredyt 0 procent”, ponieważ to przyczynia się do tego, że ludzi nie stać na mieszkanie. Nie chcemy walczyć w tej sprawie, w zamian proponujemy bardzo poważną dyskusję, na temat kompleksowego programu mieszkaniowego w Polsce.
Włodzimierz Czarzasty, wicemarszałek Sejmu i współprzewodniczący Nowej Lewicy
Mieszkanie nie musi być dobrem luksusowym
Co trzecia rodzina w Polsce jest w tzw. luce czynszowej, oznacza to, że ma za mało pieniędzy na to, żeby mieć zdolność kredytową i za dużo, aby kwalifikować się do mieszkania komunalnego lub społecznego. Ceny mieszkań w Polsce sięgają absurdalnych poziomów, zwłaszcza w dużych miastach. Są to kwoty, które nie mają żadnego uzasadnienia i są coraz częściej cenami spekulacyjnymi. Wszystko to powoduje, iż trudno jest się poczuć bezpiecznie we własnym kraju. Oczywiście możemy szukać i winnych, wskazywać deweloperów, którzy nakładają kilkudziesięcioprocentowe marże. Możemy mówić o bankach, które zarabiają na kredytach. O fliperach, którzy spekulując na mieszkaniach zwiększają ich ceny. O wieloletnich zaniedbaniach jeśli chodzi o mieszkalnictwo komunalne czy socjalne. Nie przyszliśmy tutaj wskazywać winnych, ale pokazać rozwiązania. Mieszkanie nie musi być dobrem luksusowym, ale czymś na co każdego może być stać.
Magdalena Biejat, wicemarszałkini Senatu